Porozumienie w Lancaster House

Porozumienie w Lancaster House w Londynie położyło kres rządom potomków białych kolonizatorów w Rodezji (obecnie Zimbabwe). Pakt podpisano po zakończeniu negocjacji pomiędzy reprezentantami Frontu Patriotycznego, składającego się z ZAPU (Afrykańskiej Unii Ludowej Zimbabwe - Zimbabwe African Peoples Union) i ZANU (Afrykańskiej Unii Narodowej Zimbabwe - Zimbabwe African National Union) a delegatami rządu Rodezji: biskupem Abelem Muzorewą oraz Ianem Smithem. Porozumienie podpisano 21 grudnia 1979 roku.

Po konferencji szefów rządów krajów, należących do brytyjskiej Wspólnoty Narodów, która odbyła się w Lusace (Zambia) w dniach 1-7 sierpnia 1979, rząd brytyjski zaprosił Muzorewę oraz przywódców Frontu Patriotycznego na Konferencję Konstytucyjną do posiadłości Lancaster w Londynie. Celem konferencji było uzgodnienie treści Deklaracji Niepodległości Zimbabwe (Independence Constitution). Przedstawiciele rządu brytyjskiego proponowali, by pierwsze wybory w niepodległym Zimbabwe odbyły się pod nadzorem Wielkiej Brytanii, aby Rodezja mogła w sposób w pełni legalny uzyskać niezależność i uczciwie wybrać nowe władze. Obecność brytyjskich obserwatorów zagwarantowałaby również przestrzeganie zasady pluralizmu wyborczego w kraju.

Konferencji przewodniczył Lord Peter Carrington, minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii. Obrady trwały od 10 września do 15 grudnia 1979 r. i składały się z 47 sesji plenarnych.

W trakcie konferencji osiągnięto porozumienie w sprawach:

podsumowania postanowień Deklaracji Niepodległości Zimbabwe
ustalenia zadań na okres przed proklamacją niepodległości
zawieszenia broni pomiędzy stronami konfliktu

W wyniku porozumienia strony zobowiązały się:

zaakceptować zwierzchnictwo nowego rządu
przestrzegać zapisów Deklaracji Niepodległości
wywiązać się z zadań zaplanowanych na okres przed proklamacją niepodległości
przestrzegać warunków zawieszenia broni
prowadzić kampanię wyborczą w sposób pokojowy i uczciwy
zrezygnować z wykorzystania siły w celach politycznych
zaakceptować wyniki wyborów i zlecić podległym oddziałom przybocznych organizacji zbrojnych akceptację wybranej władzy

Na mocy postanowień Deklaracji Niepodległości, 20% miejsc w parlamencie Zimbabwe zarezerwowanych zostało dla białych polityków.

Trwająca trzy miesiące konferencja mogła zakończyć się brakiem kompromisu, ze względu na różnice zdań w kwestii reformy gruntowej. Główną barierą dla Roberta Mugabego w drodze do podpisania traktatu była właśnie kwestia gruntów. Rządy brytyjski i amerykański zaproponowały, że wykupią majątki od chętnych białych osadników, którzy nie akceptowali ugody z czarną większością. Utworzono fundusz przeznaczony na wykup ziemi, z którego korzystano w latach 1980-90.

Porozumienie podpisali: Lord Carrington, Sir Ian Gilmour, Robert Mugabe, Joshua Nkomo, biskup Abel Muzorewa oraz dr S C Mundawarara,

Brytyjczycy uczestniczyli w zimbabwijskiej konferencji, dotyczącej odbudowy i rozwoju kraju, która odbyła się w roku 1981. Podczas konferencji rząd brytyjski obiecał władzom Zimbabwe pomoc finansową w wysokości ponad 630 milionów funtów. Pierwszy etap reformy gruntowej przeprowadzono w roku 1980, w dużej mierze - dzięki funduszom zgromadzonym w Wielkiej Brytanii. W wyniku reformy osiedlono ok. 70 tys. bezrolnych chłopów na terytorium o powierzchni 20 tys. kilometrów kwadratowych.